Trwająca do 24 września 2023 roku we wnętrzach dawnej fabryki bawełny, a dzisiaj salach wystawienniczych Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, wystawa “Tak pracuje tkanina” to niezwykle interesujące artystyczne spotkanie historycznych dzieł polskiej szkoły tkaniny artystycznej pochodzących z bogatej i zróżnicowanej kolekcji Muzeum z pracami współczesnych artystów i artystek z całego świata wykorzystujących medium tkaniny jako formę dialogu artystycznego. Jako że prezentowane na wystawie prace obejmują czas od początku XX wieku do czasów współczesnych, odwiedzający wystawę maja niezwykła okazję dostrzec proces przemian formy, języka i funkcji tkaniny artystycznej na przestrzeni dziesięcioleci – od międzywojennych tradycyjnych kilimów autorstwa Eleonory Plutyńskiej po prace Oksany Briukhovetsky – ukraińskiej artystki poświęcone trwającej inwazji Rosji na Ukrainę.
Jak wskazuje na to tytuł wystawy, tkaniny prezentowane są w kontekście pracy – pracy ludzkich rąk bądź maszyn w procesie ich powstania, oddziaływania tkanin jako elementów architektury bądź designu, jak również jako środków przekazu idei artystycznych, społecznych czy politycznych.
Ze względu na tatrzańską tematykę naszego bloga, najbardziej interesujące są dla nas tkaniny prezentowane w dziale tematycznym “Tradycje” będące nośnikiem materialnego i duchowego dziedzictwa kultury, tradycyjnych wartości i tożsamości narodowej. To trzy prace artystów związanych z Zakopanem i inspirujących się dziedzictwem kulturowym Tatr i Podhala.
„Taniec zbójników” – Władysław Skoczylas
Pierwsza praca to wełniano-lniany ekspresyjny w ruchu i kolorze kilim “Taniec zbójników” autorstwa Władysława Skoczylasa wykonany według projektu z 1910 roku w latach 20. XX wieku przez warsztaty Stowarzyszenia “Kilim” w Zakopanem. Trudno nie dostrzec podobieństwa prezentowanego kilimu do drzeworytniczych prac Władysława Skoczylasa – szczególnie do drzeworytu “Taniec” czy też “Taniec zbójników” z “Teki Podhalańskiej” z 1921 roku. Projekty kilimów autorstwa Władysława Skoczylasa – twórcy polskiej szkoły drzeworytu – nawiązujące do legend zbójnickich osiągnęły niesamowity sukces zarówno na pierwszej wystawie Stowarzyszenia “Kilim” we Lwowie w 1911 roku, jak i na słynnej Wystawie Międzynarodowej Sztuk Dekoracyjnych w Paryżu w 1925 roku, która zapewniła sławę nie tylko uhonorowanemu Grand Prix Władysławowi Skoczylasowi, ale i Zofii Stryjeńskiej, Janowi Szczepkowskiemu oraz całej zakopiańskiej Szkole Przemysłu Drzewnego.
„Stado” – Maria Bujakowa
Druga praca to klim “Stado”, który zaprojektowała i własnoręcznie wykonała Maria Bujakowa około 1964 roku w Spółdzielni Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego “Zakopiańskie Warsztaty Wzorcowe” w Zakopanem. Przedstawiający stado jeleni kilim płochowy wykonany z grubej, gobelinowej przędzy na osnowie lnianej jest dziełem unikatowym – jego jedyny egzemplarz powstał jako tkanina wystawowa i po zakończeniu swojego tournee po muzeach i galeriach został zakupiony przez Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi – wcześniej noszące nazwę Muzeum Historii Włókiennictwa. Klim “Stado” Marii Bujakowej – czołowej projektantki Zakopiańskich Warsztatów Wzorcowych i jednocześnie dyrektorki Zakopiańskiej Szkoły Koronkarskiej – zachwyca swoją finezyjną kompozycją, akcentami kolorystycznymi, różnorodnością i urokiem zgeometryzowanych form. Aktualnie kilim “Stado” projektu Marii Bujakowej zyskuje “drugie życie” dzięki marce “Splot”, która zdecydowała się na wskrzeszenie projektu w postaci współczesnego kilimu.
„Sztandar błękitnej nadzei” – Władysław Hasior
Trzecia praca to “Sztandar błękitnej nadziei” z 1972 roku autorstwa Władysława Hasiora, którego twórczość nierozerwalnie związana jest z Zakopanem, a autorska Galeria Władysława Hasiora będąca filią Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem jest jednym z najważniejszych miejsc na artystycznej mapie Zakopanego. Sztandary – monumentalne asamblaże, zwane równie chorągwiami to tkaniny rozpięte na drewnianym stelażu z wkomponowanymi w nie pozornie przypadkowymi przedmiotami codziennego użytku bądź ich elementami, które jako całość budują wyrazisty przekaz artystyczny i emocjonalny dzieła. Prezentowany sztandar odwołuje się do abstrakcyjnego pojęcia nadziei. Przyjmuje formę asamblażu – na granatowej, bogato zdobionej u dołu symetrycznym motywem złotych pawi i roślin tkaninie Władysław Hasior wkomponował – umieszczonego w otoczonej drutem sześciennej ramie z pozostałościami szkła – czerwonego drewnianego konika ze złotymi skrzydłami. Skrzydła, rozbite szkło, przerwane druty są symbolem uwolnienia, niezależności i tytułowej dla sztandaru nadziei.
Na wystawie “Tak pracuje tkanina” mamy szansę nie tylko poznać ogromny dorobek polskiej szkoły tkaniny artystycznej, ale i dowiedzieć się więcej o koncepcji kreowania tkaniny artystycznej, a w dziale tematycznym “Język”, jak również w przestrzeń konceptualnej twórczości współczesnych twórców – o znaczeniu tkaniny artystycznej jako sposobu komunikacji ważnych idei artystycznych, kulturowych czy społecznych otaczającego nas świata.
Gorąco polecamy ❤️!
—
Wystawa: “Tak pracuje tkanina”
Czas trwania: 8 lipca – 24 września 2023 roku
Centralne Muzeum Włókiennictwa
ul. Piotrkowska 282
93-034 Łódź
Kuratorzy i kuratorki: Marta Kowalewska, Anne Szefer Karlsen i Jakub Gawkowski
