Współczesne Zakopane jest pochodną wyjątkowej tradycji, kultury oraz natury, które kształtowy to miasto przez wieki. Trudno rozmawiać o dzisiejszym Zakopanem nie biorąc pod uwagę jego unikalnej kultury wpływającej na tożsamość zakopiańskiej społeczności, architekturę czy turystykę, historii pełnej nietuzinkowych postaci, wydarzeń oraz miejsc, jak również otaczającej stolicę Tatr niepowtarzalnej przyrody Skalnego Podhala. Właśnie o tych relacjach dawnego i współczesnego Zakopanego opowiada Klaudia Kot na swojej wystawie zatytułowanej „Zakopane: Ścieżki tradycji i współczesności” w Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba – willi Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.
Na wystawie, która jest artystycznym zapisem poznawania i odkrywania Zakopanego, Klaudia Kot wiele uwagi poświęca sztuce ludowej, która jej zdaniem nierozerwalnie wynika z tradycji Podhala, unikalnego charakteru i energii Zakopanego, jak również wyjątkowego miejsca u stóp Tatr, w którym jest położone. Opowiada o niej wykorzystując różnorodne formy wyrazu – są wśród nich tradycyjne techniki artystyczne takie jak klasyczne fotografie, rzeźby w gipsie, kolaże oraz mapy rysowane na kalkach kreślarskich, jak również nowoczesne narzędzia interpretacyjne takie jak video art czy też technologie virtual reality, dzięki którym wtapiamy się w świat interdyscyplinarnej i transdyscyplinarnej opowieści o Zakopanem.
Na szybach okien Willi Koliba, przez które widać szczyt Giewontu, zawieszone są kalki, na których artystka wyrysowała zarejestrowane przez urządzania z funkcją GPS ścieżki tras jej spacerów po Zakopanem i okolicach, podczas których odkrywała jego współczesne oblicze. Ścieżki te nie są w żaden sposób opisane, więc nie poznamy w szczegółach tras, jakie przemierzała artystka, jednak już same linie trackera GPS tworzą ciekawe schematy. Nieraz zapętlają się, wielokrotnie duplikują bądź niemalże tworzą czarne punkty, w których artystka dreptała w miejscu wyraźnie czymś zaintrygowana. Może odwiedzając wystawę uda się Wam zgadnąć która ze ścieżek została zarejestrowana podczas spaceru artystki po zakopiańskich Krupówkach?
Intrygujące są również trzy odlewny gipsowe, wśród których znajdziecie odlew stóp artystki wykonany przed rozpoczęciem jej projektu badawczego realizowanego w ramach Diamentowego Grantu, którego zwieńczeniem jest wystawa „Zakopane: Ścieżki tradycji i współczesności”. Z dwoma pozostałym odlewami wiąże się przeciekawa historia. Formą tych gipsowych odlewów są bowiem dziury w ziemii wykopane przez artystkę przez Willą Koliba tuż po zakończeniu prac nad aranżacją wystawy – momencie niezwykle dla niej istotnym w toku pracy na projektem badawczym. Technika ta nawiązuje do „rzeźb wyrywanych z ziemi”, które tworzył wybitny zakopiański artysta Władysława Hasior – oczywiście na większą skalę oraz z wykorzystaniem zbrojenia oraz betonu zamiast gipsu. Te dwie formy – jedna stożkowa – przypominająca wulkaniczną górę o interesującej fakturze, druga – płaska niczym rozległa górska polana, mają obrazować różnice w odbiorze przestrzeni gór – dla jednych stanowiącej ogromne wyzwanie, a dla innych – aktywność nie wymagającą od nich większego wysiłku.
Na wystawie znajdziecie również instalację artystyczną „Okno wzorców”, która jest symbolicznym zbiorem motywów przewijających się podczas artystycznych spacerów artystki – z pewnością rozpoznacie tu zarówno Willę Koliba, tatrzańskie szarotki, parzenicę, jak i góralskie spinki. Zaciekawia również znajdująca się w sercu wystawy akwarium, w którym zatopiona jest przeskalowana pocztówka z Zakopanem, na awersie której znajdziecie malowniczy widok na Giewont z położonej nieopodal Willi Koliba Polany Lipki, zaś na rewersie hasło „Pozdrowienia z Zakopanego” z dokładnymi współrzędnymi GPS wspomnianej polany. Co interesujące, wraz z kolejnymi tygodniami trwania wystawy, na dnie akwarium zbiera się brudny osad, a na powierzchni wody – białawy nalot. Taki metaforyczny przekaz instalacji nawiązuje do emocji osób odwiedzających Zakopane, które początkowo zachwycone jego magią, z czasem zaczynają dostrzegać mankamenty miasta, które początkowo tak ich zafascynowało. Przyglądając się akwarium warto zwrócić również uwagę na znajdującą się na nim matę wykonaną z plexi, która – gdy poruszona – odbija na bielonym piecu znajdującym się w sali wystawienniczej Willi Koliba obrazy wyświetlane przez projektor – są to między innymi zdjęcia z Zakopanego, jego dawne mapy oraz współczesne krajobrazy.
Na wystawie „Zakopane: ścieżki tradycji i współczesności” będziecie mieli również okazję zobaczyć serię zdjęć wykonanych przez Klaudię Kot podczas jej artystycznych spacerów – są to między innymi fragmenty architektury Kaplicy na Jaszczurówce, szyldy zakopiańskich sklepów, kierpce ze zbiorów etnograficznych Muzeum Tatrzańskiego czy też fragment dekoracji miasta z okazji Międzynarodowego Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. Równie ciekawe są kolaże zestawiające elementy zakopiańskiego krajobrazu – rzeźbę „Orbity” Henryka Burzca z konną bryczką na tle tatrzańskiego skalnego krajobrazu przełamanego przez willę w stylu zakopiańskim czy też werandę Willi Koliba zestawionej z metaloplastyką z Hotelu Gromada i pomnikiem hrabiego Władysława Zamoyskiego przedstawiona na tle ogromnego gontowego dachu.
Wystawa wprowadza do muzeum również nowoczesne formy wyrazu – jest wśród nich technologia Virtual Reality, której można doświadczyć zakładając na głowę gogle VR i przenieść się do alternatywnej artystycznej rzeczywistości.
Wystawa „Zakopane: Ścieżki tradycji i współczesności” choć niewielka, daje wiele do myślenia o współczesnym krajobrazie Zakopanego i jego źródłach w tradycji, historii i przyrodzie Tatr. Nieoczywiste formy tej artystycznej opowieści jak video art czy technologie virtual reality zwracają naszą uwagę na elementy zakopiańskiego krajobrazu, które umykają nam podczas zwiedzania Zakopanego i Tatr. Z pewnością wystawa zainspiruje wielu do zatrzymania i przyjrzenia się Zakopanemu – jego bocznym uliczkom, nieznanym budynkom czy ludziom, którzy tworzą jego współczesne oblicze.
Polecamy Wam wysłuchanie zapisu spotkania kuratorki wystawy Pani Zofii Radwańskiej z Muzeum Tatrzańskiego z Klaudią Kot oraz profesorem Grzegorzem Bilińskim z Wydziału Intermediów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych:
Zachęcamy Was również do uczestnictwa w dwóch wydarzeniach związanych z wystawą „Zakopane: Ścieżki tradycji i współczesności” – warsztatach „Tatrzański kolaż – sztuka z przesłaniem”, które odbędą się w sobotę, 22 lutego o godzinie 11:00 w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego przy ulicy Krupówki 10 oraz w finisażu wystawy z oprowadzaniem – w piątek, 28 lutego o godzinie 18:00 w Willi Koliba przy ulicy Kościeliskiej 18. Szczegóły obu wydarzeń znajdziecie na stronach Muzeum Tatrzańskiego.
Gorąco polecamy ❤️!
Wystawa „Zakopane: Ścieżki tradycji i współczesności”
Czas trwania: 12 października 2024 roku – 28 lutego 2025 roku
Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba – filia Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem
ul. Kościeliska 18
34-500 Zakopane
