Sztuka inspirowana regionem Tatr i Podhala bogata jest w motywy malarskie, które na przestrzeni lat powtarzały się na płótnach artystów zafascynowanych naszymi polskimi górami. Morskie Oko, Czarny Staw, tatrzańskie doliny, wiosenne krokusy czy owce pasące się na halach to tylko niektóre z tematów, których powtarzalnie podejmowali się malarze “portretujący” Tatry od XIX wieku do czasów współczesnych.
Niezwykle często pojawiającym się w malarstwie motywem był również temat Giewontu – monumentalnego szczytu górującego nad Zakopanem, ze znaną każdemu Polakowi charakterystyczną szlachetną linią grzbietu i – według legendy – kryjącego śpiących rycerzy króla Bolesława Śmiałego, którzy obudzą się i będą walczyć o Polskę w obliczu zagrożenia jej wolności. Pierwsze malarskie ujęcia Giewontu pędzla Jan Nepomucena Głowackiego, Alfreda Schouppe, Maksymiliana Cerchy, Walerego Eljasza-Radzikowskiego czy Aleksandra Kotsisa powstały już w 2. połowie XIX wieku, a później Giewont był bohaterem płócien autorstwa tak wybitnych malarzy jak Stanisław Witkiewicz, Leon Wyczółkowski czy Julian Fałat. Motyw tego pięknego i tajemniczego szczytu był zresztą źródłem inspiracji nie tylko dla malarzy, ale również dla pisarzy takich jak Jan Kasprowicz, poetów – jak Adam Asnyk czy Maria Pawlikowska-Jasnorzewska czy fotografów jak Awit Szubert.
Fascynacja malarskimi przedstawieniami Giewontu stała się również impulsem do powstania kolekcji “Giewont – kolekcja niezwyczajna” Państwa Elżbiety i Andrzeja Kubasiewiczów, która jest silnie skoncentrowana jest na wizerunkach Giewontu i liczy prawie 150 prac autorstwa kilkudziesięciu artystów urodzonych na przestrzeni 150 lat. Mimo różnorodności stylów i technik malarskich reprezentowanych przez autorów dzieł – od realizmu przez impresjonizm po abstrakcyjną sztukę współczesną, od prac olejnych przez drzeworyt, rysunek, akwarele po pastele – motyw, czyli ikoniczny szczyt Giewontu – pozostaje niezmienny. Co podkreślają jednak właściciele kolekcji – przez 25 lat jej tworzenia nie natrafili na dwa identyczne “portrety” Giewontu i mimo, że wszyscy malarze patrzą na ten sam symboliczny szczyt, każdy z nich widzi go inaczej. Każdy obraz prezentowany na wystawie to nowa interpretacja krajobrazu Giewontu wyrażona odmienną porą roku, porą dnia, aurą, perspektywą czy nastrojem malarskich uwiecznień tatrzańskiego śpiącego rycerza.
W kolekcji Państwa Kubasiewiczów pierwsze skrzypce grają wizerunki Giewontu pędzla malarzy tworzących na przełomie XIX i XX wieku, którzy w większości wyszli spod skrzydeł Jana Stanisławskiego z krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych bądź zdobywali wykształcenie artystyczne w Monachium czy w Petersburgu – są to Stanisław Kamocki, Stefan Filipkiewicz, Stanisław Gałek, Wojciech Weiss czy Alojzy Zefiryn Ćwikliński. Co interesujące, to właśnie obraz Stanisława Kamockiego był pierwszym wizerunkiem Giewontu w kolekcji Państwa Kubasiewiczów, który kupili na początku lat. 90. minionego wieku w domu aukcyjnym “Stary Świat” prowadzonym przez ich przyjaciela – Marka Zalewskiego – przy warszawskim Nowy Świecie. Kolejnym obrazem był obraz “Widok na Tatry” Stefana Filipkiewicza, a kolejnym… Sami wiecie już do jakich rozmiarów urosła kolekcja sylwetki śpiącego rycerza.
O obraniu kursu swojej kolekcji wyłącznie na Giewont Państwo Kubasiewiczowie zdecydowali pod koniec minionego tysiąclecia, gdy kupili dom w Zakopanem, do okien którego tak kochany przez nich Giewont zagląda nieustannie. Mówiąc o swoich zbiorach unikają używania słowa “kolekcja” – wolą używać określenia “kolekcja niezwyczajna”, ponieważ znajduje się w niej miejsce zarówno dla arcydzieł pędzla słynnych malarzy, jak i dla dzieł artystów tworzących prace jedynie poprawne pod względem formalnym, ale za to mające w sobie to „coś”, co skłoniło Państwa Kubasiewiczów do dołączenia ich do kolekcji. “Kolekcja niezwyczajna” cały czas się rozrasta ku jeszcze bogatszej różnorodności widoków Giewontu. Poza wielkimi nazwiskami przełomu XIX i XX wieku pojawiają się w niej wizerunki Giewontu autorstwa twórców współczesnych – wąsko kadrowane i majestatyczne u Ryszarda Rosińskiego czy pełne przeszytych promieniami słonecznymi chmur u Agnieszki Sakiewicz, twórców anonimowych oraz twórców młodego pokolenia – w ostatnim czasie do kolekcji “giewontów” trafiła prac 19-letniej studentki.
Od ponad 3 lat kolekcja Państwa Kubasiewiczów prezentowana jest w muzeach i galeriach w różnych zakątkach Polski – od Zakopanego przez Przemyśl, Starogard Gdański, Suwałki, Łomżę, Ostrów Mazowiecką. Aktualnie prezentowana jest na wystawie czasowej trwającej do 30 kwietnia 2023 roku w Muzeum Miasta Zgierza. Prezentowanie kolekcji jest dla Państwa Kubasiewiczów niezwykle satysfakcjonujące i – jak sami twierdzą – dzielenie się nią z publicznością sprawia im więcej radości niż samo jej posiadanie.
W historycznych piwnicach zgierskiego Muzeum mieszczącego się w XIX-wiecznym “Domu pod Lwami” należącym niegdyś do bogatego rzemieślnika cechu postrzygaczy – Carla Mullera – prezentowanych jest 80 spośród prawie 150 prac z kolekcji Państwa Kubasiewiczów. Ceglane ściany i sklepienia piwnicy przepięknie wydobywają piękno prezentowanych dzieł i tworzą niezwykle kojący klimat idealny do chłonięcia piękna tatrzańskich krajobrazów, które – mimo że odległe od Zgierza o ponad 400 kilometrów – wydają się być tak blisko.
Podczas wizyty w Muzeum Miasta Zgierza warto poświęcić chwilę na zwiedzenie wystaw stałych – wystawy “Zgierz – z dziejów miasta” z niesamowitą makietą odwzorowania miasta Zgierza z połowy XIX wieku oraz inscenizacją kantora fabrycznego, jak również wystawy “Kruszówka – wnętrza pofabrykanckie z przełomu XIX i XX wieku” pokazującej wnętrze mieszkania bogatych zgierzan – rodziny Kruszów – będących współwłaścicielami fabryki włókienniczej.
Wizyta na wystawie “Giewont – kolekcja niezwyczajna” to pozycja obowiązkowa nie tylko dla miłośników tatrzańskich krajobrazów, ale również zainteresowanych sztuką polską przełomu XIX i XX wieku. Podziwianie Giewontu ujętego tak różnorodnie w wielu technikach i stylach malarskich jest niezwykłym doświadczeniem i budzi ogromny podziw – zarówno dla warsztatu artystów, których prace tworzą kolekcję, jak również dla kolekcjonerów, którzy z pasji i miłości do Giewontu dzielą się z gośćmi Muzeum pięknym doświadczeniem obcowania ze sztuką tatrzańską.
Cyklowi wystaw kolekcji Państwa Kubasiewiczów towarzyszy niezwykle ciekawy album, w którym znajdziemy między innymi kilka słów na temat kolekcji od właściciela kolekcji – Pana Andrzeja Kubasiewicza, eseje o historii malarstwa inspirowanego regionem Tatr i Podhala oraz noty biograficzne wszystkich malarzy, których dzieła zostały zgromadzone w kolekcji “Giewont – kolekcja niezwyczajna”.
Gorąco polecamy ❤️!
Podziękowania
Serdecznie dziękujemy Pani Justynie Chmieleckiej z Muzeum Miasta Zgierza za udostępnienie materiałów oraz publikacji dotyczącej wystawy “Giewont – kolekcja niezwyczajna”.
—
Wystawa: “Giewont – kolekcja niezwyczajna. 150 lat inspiracji Tatrami w polskim malarstwie. Obrazy z kolekcji Elżbiety i Andrzeja Kubasiewiczów”
Czas trwania: 2 marca – 30 kwietnia 2023 r.
Muzeum Miasta Zgierza
ul. Gen. J.H.Dąbrowskiego 21
95-100 Zgierz
Kuratorka wystawy: Justyna Chmielecka
Biografia:
- Giewont – kolekcja niezwyczajna. Obrazy ze zbiorów Elżbiety i Andrzeja Kubasiewiczów”, Warszawa – Zakopane 2019
- Jabłońska Teresa, Sztuki piękne pod Tatrami, Zakopane 2015
- Król Anna, Wiatr Halny. „Krajowidoki” i wrażenia z Tatr w malarstwie Polskim XIX i XX wieku, Szczecin 2007
- Woźniakowski Jacek, Tatry w malarstwie, Marki 2006
